Kentsel Dönüşüm Tapu Harç İadesi Nasıl Alınır?

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile birlikte afet riski altındaki birçok bina yıkılarak daha güvenli binalar inşa edilmeye başlanmıştır. Afet riski taşıyan bölgelerde ekonomik ömrünü tamamlamış yapılar devlet tarafından sağlanan kredi desteği, kira ve taşınma yardımı, vergi ve harç muafiyeti gibi birtakım ilave imkanlarla daha cazip hale getirilmiştir. Tapu harcından muafiyet ve tapu harç iadesi de bu kapsamdaki kişilere sağlanan bir haktır. Bu hakka sahip olan kişilerde kentsel dönüşüm tapu harcı iadesi nasıl alınır diye araştırmalar yapmaktadır. Bu kanunla birlikte tapu harcı, noter harcı ve belediye harçları gibi birçok harç ve vergi de muafiyet kapsamına alınmıştır. Ancak kanunun uygulandığı ilk yıllarda özellikle tapu müdürlükleri tarafından vatandaşlardan haksız ve hukuki dayanaktan yoksun şekilde tapu harçları tahsil edilmiştir. 

Kentsel Dönüşümde Hangi Harç ve Vergiler Muafiyet Kapsamındadır?

6306 sayılı kanuna göre kentsel dönüşüm kapsamında muafiyet sağlanan vergi ve harçlar şunlardır:

• Tapu ve kadastro harçları,
• Noter  harçları,
• Belediyeler tarafından alınan harçlar,
• Veraset ve intikal vergisi,
• Damga vergisi,
• Banka ve sigorta muameleleri vergisi(BSMV),
• Döner sermaye ücretleri

Kentsel dönüşüm kapsamında yenilenen bir taşınmaz için yukarıda saydığımız bedellerden ödemiş olduklarınız varsa bu bedelleri faiziyle birlikte iade almanız mümkündür.

Kentsel Dönüşüm Tapu Harç İadesi İçin Gerekli Belgeler

Yenilenen bir yapıdan daire, dükkan vb. satın aldıysanız ve yukarıdaki maddelerde sayılan vergi veya harç ödemesi yaptıysanız aşağıdaki belgelerle birlikte kentsel dönüşüm harç iadesi başvurusu yapabilirsiniz. Tapu örneği, Vergi/harç ödeme belgesi, Satış sözleşmesi ve varsa faturası, Riskli yapı belgesi, Riski yapı muafiyet belgesi.

Kentsel Dönüşüm Harç ve Vergilerinin İadesi İçin Nereye Başvurulur?

6306 sayılı Kanun kapsamında yukarıda sayılan bedellerden birini ödemiş olmanız durumunda, ödeme yaptığınız vergi dairesine yazılı başvuruda bulunarak ödemiş olduğunuz bedellerin iadesini talep edebilirsiniz. İlgili vergi dairesinin olumsuz cevap vermesi veya hiç cevap vermemesi durumunda bu kez şikayet yoluyla bir üst merci olan Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvuru yapılması gerekmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı’na yapılan başvuruya da 30 gün içinde cevap verilmezse veya talep reddedilirse bu kez vergi mahkemesinde dava açma hakkı ortaya çıkacaktır.

Kentsel Dönüşüm Harç ve Vergi İadesi Davası

Ödediğiniz vergi veya harç bedellerini belirli süreler içerisinde iade almanız mümkündür. Bu husus Vergi Usul Kanunu’na yapılan atıfla belirlenmektedir. Vergi Usul Kanunu’na göre kentsel dönüşüm nedeniyle ödenen vergi ve harçların iadesi için ödeme tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde yasal yollara başvurulmuş olması gerekmektedir. Ödeme tarihinizden itibaren 5 yıl geçtiyse artık ödediğiniz bedeli talep hakkınız ortadan kalkmış olacaktır.

Kentsel Dönüşüm Harç ve Vergi İadesi Davası

Dönüşüm kapsamında satın aldığınız daire, dükkan gibi taşınmazlarla ilgili yukarıda saydığımız belgelerle birlikte idari başvurularınızı yaptınız ancak olumsuz cevap aldınız veya cevap alamadınız. Bu durumda başvurunun dolmasından otuz gün geçtikten sonraki otuz gün içerisinde vergi mahkemesine başvuru yapılarak vergi ve harç iadesi davası açılması gerekmektedir. Vergi mahkemesi tarafından mahkemeye sunduğunuz dava dilekçesi, Gelir İdaresi Başkanlığı’na tebliğ edilecektir. Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan gelecek savunma dilekçesi ve ekinde konuyla ilgili belgelerin mahkeme dosyası girmesi sonrasında mahkeme dosyayı inceleme sırasına alacaktır. Vergi mahkemesi davanızla ilgili karar verdiğinde tarafınıza tebligat ile bu kararı gönderecektir.Özellikle belirtmek gerekir ki idari başvurular ve vergi davaları kanunla belirlenmiş süreler ve usul hukuku kapsamında dosyayı incelemektedir. Bu nedenle hak kaybına uğramamak için vergi davaları alanında uzman bir avukattan destek alınmasını önermekteyiz.

Kentsel dönüşüm tapu harcı iadesi işlemleri

1- Satış işlemi yapıldıktan sonra 30 günlük süre içerisinde ilgili vergi dairesine dilekçe ile başvurup ödeme dekontu, tapu fotokopisi, riskli yapı muafiyet yazısı, riskli yapı belgesi ve sözleşme (Arsa payı karşılığı veya diğer modellerle yapılmışsa o sözleşme) ekleyerek düzeltme talep edilebilir. 2- Satış yapıldıktan sonra 30 günlük süre geçtikten sonra başvuru yapılacaksa eğer Gelir İdaresi Başkanlığına şikayet yoluyla başvurululabilir. 3- 30 günlük süre içerisinde başvuru Vergi Mahkemesi reddeder veya 30 günlük süre geçtikten sonra yapılan Gelir İdaresi başvurusu reddedilirse red tarihinden itibaren 30 günlük süre içerisinde Vergi Mahkemesine dava açılabilir. 4- Vergi Dairesi veya Gelir İdaresi Başkanlığına yapılan başvuru red edildikten sonra 30 günlük süre içerisinde Vergi Mahkemesine dava açılabilir.  Dava dilekçesine ek olarak: a) Vergi Tahsil Alındısı b) Tapu Senedi Fotokopisi c) Riskli Yapı Belgesi d) Riskli Yapı Muafiyet Belgesi e) Sözleşme Örneği (Arsa Payı Karşılığı veya başka modellerle yapılmışsa o sözleşme)  Tüm tüketiciler ve müteahhitlerin bu imkandan faydalanabilmek için satışın gerçekleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde bu davayı açmaları gerekiyor. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 57'nci maddesinde; "Tapu ve Kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanlar, tapu ve kadastro harçlarına tabidir." hükmü yer almış, (4) sayılı tarifenin 20(a) fıkrasında ise; Gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden nispi harç ödeneceği hükme bağlanmıştır.

Özel Kanun olan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunun 7'nci maddesinin 9'uncu fıkrasında; "Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır." hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer verilen yasa hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının harca tabi olduğu, ancak 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescillerin ise tapu harcından müstesna olduğu, buna göre anılan kanun uyarınca yapılan kentsel yenileme uygulamalarının belirtilen istisnadan yararlanacağı sonucuna varılmıştır.Diğer taraftan Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un Uygulama Yönetmeliği'nin 16/9. fıkrasına 25.07.2014 gün ve 29071 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un Uygulama Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile eklenen "ç" bendi ile Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların ilk satışı, devir ve tescili işlemlerinin de vergi, harç ve ücret muafiyetlerinden yararlanacağı hükme bağlanmıştır.