HIRSIZLIK SUÇU VE CEZASI | Aslanbaş Hukuk Bürosu

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun Kişilere Karşı İşlenen Suçlar bölümünde Mal Varlığına Karşı İşlenen Suçlar kısmında 141. maddesinde yer almaktadır. Hırsızlık basit tabiri ile bir kişinin zilyetliğinde bulunan taşınır malı rızası olmadan alınmasıdır. Bu kanun ile kişinin malına, mülkiyet hakkına bir koruma getirilmiştir. Anayasının 35. maddesi ile güvence altına alınan mülkiyet hakkı korunmaktadır.

Hırsızlık Suçunun Özellikleri ve Şartları

Hırsızlık suçunun oluşabilmesi için öncelikle suça konu olan eşya taşınır mal olmalıdır. Başkasının zilyetliğinde olan taşınır malın rıza olmadan alınması gerekmektedir. Taşınmaz mallar hırsızlık suçunun konusuna girmemektedir.
Suça konu olan mal, başkasına ait olmalıdır.
Suça konu olan malın zilyetliğinde asli olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Malın mülkiyeti kendisine ait olmayıp ancak malı elinde bulunduran kişiden rızası dışında malın alınması halinde de hırsızlık suçu işlenmiş olacaktır.
Hırsızlık suçu, neticesi harekete bitişik bir suç olduğundan ani suç olarak kabul edilmektedir. Malın bulunduğu yerden alınması halinde suç işlenmiş ve tamamlanmış demektir.
Fail özel kast ile hırsızlık suçunu işleyebilecektir. Fail, kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla hareket etmesi yeterlidir. Ancak fail, kendi malı sanarak başkasının malını alması halinde yapmış olduğu hatadan yararlanmış olacaktır. Bu durumda failin, suç işleme kastıyla hareket etmediği görülecektir.
Fail, hırsızlık suçunu işlemek amacıyla başka birisinin konutuna girdiği zaman fikri içtima hükümleri uygulanmayacaktır. Fail, hırsızlık, konut dokunulmazlığını ihlal ve mala zarar verme suçlarından ayrı ayrı cezalandırılacaktır.
Hırsızlık suçu, yüz kızartıcı suçlar arasında yer almaktadır. Dolayısıyla hırsızlık suçu işleyen kimseler hakkında bazı meslek grubuna ya da devlet memurluğuna girmesine engel bir durum teşkile edebilecektir.
Hırsızlık Suçu Maddi Unsurları
Öncelikle zilyedin rızası olmadan malın bulunduğu yerden alınması gerekmektedir. Malın bulunduğu yerden alınması ile suç tamamlanmış olacaktır.
Hırsızlık suçu, kastla işlenebilmektedir. Hırsızlık suçu bilerek ve isteyerek işlenebilir, taksirle işlenmesi mümkün değildir. Daha doğru deyişle hırsızlık suçu, kazaen ya da bilmeden işlenemez.
Hırsızlık Suçu Cezası Kaç Yıl?

Basit hırsızlık suçunun işlenmesi halinde, fail hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Ancak hırsızlık suçunun daha kolay işlenebildiği yer veya eşyalarda hırsızlık suçunun nitelikli halleri (TCK madde 142) düzenlenmiştir. Hırsızlık suçunun nitelikli hallerinden birini işleyen fail hakkında 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Basit hırsızlık suçundan verilecek olan hapis cezası alt sınırdan verilir ise adli para cezasına çevrilebilecektir. Ancak adli para cezasının ödenmemesi halinde ceza, hapis cezasına dönüşecektir.Bunun yanında basit hırsızlık suçundan iki yıl veya altında hapis cezası verilir ise fail hakkında HAGB kararı verilebilecektir. Beş yıllık denetim süresi içerisinde fail yeniden suç işlemez ise hakkında verilen ceza düşecektir. Ayrıca iki yıl veya altında verilecek olan hapis cezasında hapis cezasının ertelenmesi kararının verilmesi de mümkündür. Fail cezanın cezaevinde infaz edilmesinden koşullu olarak vazgeçmiş olacaktır.

İlk Hırsızlık Suçunun Cezası

Hırsızlık suçunun ilk işlenmesi halinde fail hakkında verilecek olan cezada hakim takdiri olarak alt sınırdan ceza verebilir. Hakim ceza verirken failin daha önceden sabıkasının olmadığı ya da bir daha suç işlemeyeceği kanaatine varır ise suç için belirtilen cezayı alt sınırdan verebilir. Ancak hırsızlık suçunu ilk işleyen kimse hakkında ceza verilmemesi yönünde bir karar verilmeyecektir.Hırsızlık suçunu işleyen kimse basit hırsızlık suçunu işlemiş ise 1 yıldan 3 yıla kadar, hırsızlık suçunun nitelikli halini işlemiş ise 3 yıldan 7 yıla kadar belirlenecek olan hapis cezası ile cezalandırılacaktır.

İşyerinde Hırsızlık Cezası

İşyerinde hırsızlık suçu, suçun işlenildiği yer, çalınan eşyanın niteliği ve yerine göre fail hakkında verilecek cezada da değişkenlik bulunacaktır. İşyerinde hırsızlık yapan kişi, basit hırsızlık suçu işlemiş ise 1 yıldan 3 yıla kadar, nitelikli hırsızlık suçunu işlemiş ise 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. İş yerinde hırsızlık yapan çalışan hakkında işveren işçisiyle iş sözleşmesini derhal feshedebilecektir. İşçi, tazminatsız olarak iş yerinden ayrılacaktır.

Mağazadan Hırsızlık Yapmanın Cezası

Mağazadan hırsızlık yapmanın cezası nitelikli hırsızlık olup olmadığına göre değişkenlik gösterecektir. Örneğin; adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılan eşyanın çalınması halinde nitelikli hırsızlık suçu işlenmiş olacaktır. Basit hırsızlık suçu işleyen kimse hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası, nitelikli halinin işlenmesi halinde 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilecektir.

Hırsızlık Cezası Paraya Çevrilir mi? (Adli Para Cezası)

Adli para cezası, hapis cezasının paraya çevrilmiş halidir. Adli para cezası, bir yıl veya altında olan hapis cezası için verilebilmektedir. Basit hırsızlık suçunun alt sınırı 1 yıldır, mahkeme tarafından basit hırsızlık suçuna dair alt sınırdan ceza verilmesi halinde hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Bunun yanında nitelikli hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenlerin olması, teşebbüs, etkin pişmanlık gibi durumların mevcut olması halinde ceza 1 yıl veya daha altında olur ise adli para cezasına çevrilebilir. Sonuç olarak hırsızlık suçundan verilecek olan cezanın para cezasına çevrilmesi belli başlı hallerde verilmekte olup adli para cezası hakimin takdirinde olan bir durumdur.

18 Yaş Altı Hırsızlık Suçunun Cezası

On sekiz yaşından küçük olan, reşit olmayan çocukların hırsızlık suçundan ne kadar ceza alacağı birçok koşullara bağlıdır. Öncelikle failin işlediği hırsızlık suçu, basit hali ile mi işlenmiş yoksa nitelikli hali ile mi işlenmiş ona bakılmalıdır. Fail hakkında verilecek olan cezanın alt ve üst sınırı bu şekilde belirlenir.Bunun yanında çocuğun daha önceden başka bir suç işleyip işlemediği, sabıkasının olup olmadığı ve bir kez daha suç işleyip işlemeyeceğine göre ceza alt sınırdan veya alt sınıra yakın ceza verilecektir.Çocuğun suçu işledikten sonra pişmanlık duyması, zararı gidermesi veya suça teşebbüs ederken bulunması halinde cezasında indirim yapılabilecektir.

Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halleri (Daha Ağır Ceza Gerektiren Haller)

Suçun işlenmesini kolaylaştıran haller, suça konu eylemin niteliği, çalınan eşyanın bulunduğu yer gibi birçok faktör hırsızlık suçunun nitelikli halini oluşturmaktadır. Suçun nitelikli hali, daha ağır cezai yaptırım gerektiren hallerdendir. Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesinde düzenlenmiştir:
Kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına tahsisi eşyanın çalınması,
Halkın yararlarına sunulmuş ulaşım aracı içerisinde veya belli varış – kalkış yerlerinde (duraklar gibi) bulanan eşyanın çalınması,
Bir afet veya genel felaketin meydana geldiğinde zararı önleyecek veya hafifleyecek eşyaların çalınması durumunda faile 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesinin ikinci fıkrasında da düzenlemede bulunulmuş ve ceza artırım sebepleri ve oranı belirtilmiştir:
Kişinin malını koruyamayacak durumda olması veya ölmesinden yararlanılarak eşyanın çalınması,
Kişinin elinde veya üstünde taşınan eşyayı çekip alması veya özel beceriyle çalması (kapkaç veya yankesicilik),
Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak eşya çalınması,
Haksız yere elinde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engelleyerek eşyanın çalınması,
Bilişim sistemi kullanılarak eşyanın çalınması,
Tanınmamak için tedbir alan veya yetkisi olmadan resmi sıfat takarak eşya çalması,
Büyükbaş veya küçük baş hayvan çalınması,
Herkesin girebileceği yerde bırakılarak kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içerisinde muhafaza altına alınan eşyanın çalınması halinde beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesinin 3. fıkrasına göre ise ”Suçun, sıvı veya gaz halindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde” 5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Ancak suçun örgüt olarak işlenmesi halinde faile verilecek ceza yarı oranında artırılacak ve onbin güne kadar adli para cezasına hükmedilecektir.

Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesinin 4. fıkrasında ise hırsızlık suçu işlemek amacıyla konut dokunulmazlığının ihlali ve mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde şikayet aranmaksızın bu suçlar hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılacaktır.Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesinin 5. fıkrasında ise hırsızlık suçunun işlenmesi nedeniyle haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetini geçici olarak aksatsa dahi verilecek ceza iki katına kadar artırılacaktır.Türk Ceza Kanunu’nun 143. maddesinde ise suçun gece vakti işlenmesini düzenlemiştir. Türk Ceza Kanunu’na göre gece, güneşin batmasından itibaren bir saat sonra başlamakta ve doğmasından bir saat evveline kadar devam eden zamandır. Suçun gece işlenmesi halinde faile verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.

Hırsızlık Suçunda Cezayı Azaltan Haller (Daha Az Ceza Gerektiren Haller)

Türk Ceza Kanunu’nun 144. maddesinde daha az cezayı gerektiren haller düzenlenmiştir:
Paydaş veya elbirliği ile malik olan mal üzerinde,
Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil etmek amacıyla işlenmesi halinde fail hakkında 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Hırsızlık Suçu Malın Değerinin Az Olması

Türk Ceza Kanunu’nun 145. maddesinde düzenlenmiştir. Failin suça konu olan eşyayı almasıyla malın değerinin az olması nedeniyle fail hakkında verilecek cezada indirim yapabileceği gibi hiç ceza vermeyebilir. Bu durum mahkemenin takdiridir.Diğer bir husus da mahkeme suça konu olan değerin azlığını, suçun işleniş şekli ile olayın özelliğini dikkate alarak karar verecektir. Failin almış olduğu eşyanın az olduğunun bilincinde olup olmadığı değerlendirilecektir. Failin suç işlediği vakit, bulduğu kadarını mı almış olduğu, sadece gereksinimi kadar mı aldığı gibi tüm durumlar değerlendirilecektir.

Kullanma Hırsızlığı

Türk Ceza Kanunu’nun 146. maddesinde düzenlenmiştir. Fail, kendisine ait olmayan bir malı geçici süre ile kullanıp iade etmek amacıyla rıza dışında bulunduğu yerden alırsa kullanma hırsızlığı suçunu işlemiş olacaktır. Kullanma hırsızlığı, geçici olarak malın alınıp geri bırakılmasıdır.Kullanma hırsızlığı şikayete bağlı bir suçtur. Fail hakkında verilecek olan ceza yarı oranında indirilecektir. Ancak fail, başka bir suç işlemek amacıyla eşyayı almış ise kullanma hırsızlığı suçuna ilişkin hüküm uygulanmayacaktır.

Hırsızlık Suçu Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin işlemiş olduğu suçtan gerçekten pişman olması ve suçun getirdiği zararları önlemek amaçlı olumsuzlukları gidermesi halinde faile verilecek cezadan indirim yapılması halidir. Etkin pişmanlık hükmünün uygulanması için belli başlı koşullar bulunmaktadır. Suçun işlenilmesi halinde mağdura vermiş olduğu zararı aynen iadesi veya zararını tazmin etmesi halinde etkin pişmanlık hükümleri uygulanacaktır.Hırsızlık suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaktadır, etkin pişmanlık hükmü Türk Ceza Kanunu’nda 168. maddesinde yer almaktadır. Hırsızlık suçunu işleyen kimse hakkında etkin pişmanlık hükmünün uygulanması halinde cezanın üçte ikisine kadar indirim uygulanacaktır. Etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için bir şart daha bulunmaktadır. Bu şartlardan birisi de mağdurun etkin pişmanlık hükmünün uygulanması için rızasının bulunması gerekmektedir.

Hırsızlık Suçu Teşebbüs

Hırsızlık suçu ani işlenen suçtur ancak teşebbüse elverişlidir. Teşebbüs, suç işlemek amacıyla failin hareket etmesi ancak neticenin kendi elinde olmayan nedenlere bağlı olarak tamamlanamamasıdır. Örneğin; hırsızlık yapmak amacıyla eve giren failin polisler tarafından yakalanması ile hırsızlık suçuna teşebbüste bulunmuş olacaktır. Teşebbüs hükümlerinin uygulanması halinde faile verilecek olan cezada indirime gidilecektir. Fail hakkında ceza verilirken vermiş olduğu zarar da göz ardı edilmeyecektir.

Hırsızlık Suçu Nasıl İspatlanır?

İspat, her davada önemlidir. Bir kişi iddiasını ispatlayamıyor ise davayı kaybedecektir. Hırsızlık suçuna ilişkin davalarda ise hırsızlık iddiasında bulunan kişi, suçu ispatlamalıdır. İspat unsuru olarak hukuka uygun deliller sunulmalı ve hukuka uygun delillerle ispatlanmalıdır.Hırsızlık suçunun işlendiği yerde güvenlik kameraları var ise kamera kayıtları delil olarak sunulabilir. Bunun yanında ses kaydı, fotoğraf gibi görüntü kayıtları mevcut ise görsel deliller de sunulabilir. Tanık delili de önemli bir delildir, olayın görgü şahidi olarak tanık deliline başvurularak tanık gösterilebilir. Bu noktada geri dönülmez hatalar yapmamak adına bir ceza avukatı ile ilerleyebilirsiniz.

Hırsızlık Suçu Zamanaşımı Süresi

Hırsızlık suçunda zamanaşım süresi, 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren ceza davası açılmamış ya da kanuni süre içerisinde dava sona ermemiş ise zamanaşımının dolması nedeniyle sona erecektir.

Hırsızlık Suçu Şikayetten Vazgeçme

Hırsızlık suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almamaktadır. Hırsızlık suçunda yalnızca kullanma hırsızlığının soruşturması ve kovuşturulması şikayete tabidir. Ancak kullanma hırsızlığı dışında olan suçlar, şikayete tabi olmayıp soruşturma ve kovuşturma resen yapılmaktadır.

Hırsızlık Suçu Uzlaşma

Basit hırsızlık suçu, uzlaşmaya tabi suçlar arasında yer almaktadır. Soruşturma aşamasında savcılık, kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından dosya uzlaştırma bürosuna gönderilecektir. Tarafların uzlaşması halinde yargılama aşaması sona erecektir. Ancak hırsızlık suçunun daha ağır ceza gerektiren halleri uzlaşma kapsamında değildir.

Hırsızlık Suçu Görevli Mahkeme

Hırsızlık suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde asliye ceza mahkemesinde görülecektir.

Hırsızlık Suçu Sicilden Silinir Mi?

Hırsızlık suçuna dair ceza verilmiş ve bu karar kesinleşmiş ise kişinin adli sicil kaydında yer alacaktır. Adli sicil kaydı, hırsızlık suçundan verilen cezanın infaz edilmesi ile silinecektir. Ancak arşivden silinmesi infaz ile sona ermemektedir. Kaydın arşive alınma koşulları oluşmasından itibaren beş yıl geçmesi ile Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne verilecek dilekçe ile tamamen silinecektir.