Özel güvenlik görevlisinin tanımı nedir?

Özel güvenlik görevlisi en basit ve anlaşılır haliyle görev alanlarında ve görev süreleri içerisinde korudukları veya güvenliklerini sağladıkları alanlarda gerçek veya tüzel kişileri korumakla görevli kişilere denilmektedir. Bu koruma bazen can güvenliğine yönelik bazen ise mal varlığına yönelik olabileceği gibi bazen de hem mal varlığına hem de can güvenliğine yönelik olabilmektedir.

Özel güvenlik görevlileri, koruma işlemleri sırasında kanunlarda ve yönetmeliklerde yazılı emredici hükümleri uygulamak zorundadır. Bir başka anlatımla özel güvenlik görevlileri kendilerine tanınan yetkileri kullanırken sınırsız bir güçle donatılmamış bir takım yasal düzenlemelere uymak zorundadırlar. Aksi halde hem idari hem de cezai yaptırımlarla karşı karşıya gelebilecekleri ortadadır. 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun özel güvenlik görevlileri için önem arz etmektedir.

Özel güvenlik görevlisinin görevleri nelerdir?

Özel güvenlik görevlilerinin temel görevi korudukları veya güvenliklerini sağladıkları alanlara veya kişilere karşı yapılacak olan saldırılarda caydırıcılık (önleyicilik) sağlamaktır. Yani saldırganı henüz haksız eylemine başlamadan önce suçtan vazgeçirmektir. Örnek vermek gerekirse bir alışveriş merkezine saldırmak isteyen bir saldırgan, özel güvenlik görevlisinin oradaki varlığını hissetmesi ile birlikte eyleminden psikolojik olarak vazgeçmektedir. Şayet tüm tedbirlere rağmen caydırıcılık işe yaramadı ise bu defa bir özel güvenlik görevlisinin görevleri, şüpheliyi yakalamak, genel kolluk dediğimiz polis veya jandarmaya bilgi vermek, suça konu delilleri muhafaza altına almak ve nihayetinde kolluğun olay yerine intikal etmesi ile birlikte kolluğa yardımcı olmak sıralanabilir.

Özel güvenlik görevlileri kanundan doğan görev ve yetkileri kullanabilmesi için bazı şartların varlığı aranmaktadır. Bir özel güvenlik görevlisi görev alanı, görev süresi ve kimlik kartının yakasında herkes tarafından görülebilecek şekilde takılı olması ile birlikte yetkilerini kullanabilir. Belirtmiş olduğumuz bu üç şart özel güvenlik görevlilerinin en temel yetki sınırını oluşturmakla birlikte birbiri ile sıkı sıkıya bağlanmıştır yani bahsedilen temel üç şartın da aynı anda birlikte olması gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse bir özel güvenlik görevlisi görev alanı ve görev süresi içerisinde ancak kimlik kartı yakasında takılı değil. Böyle bir durumda özel güvenlik görevlisi kanunda kendisine özel olarak tanınan yetkilerini kullanamaz. Ayrıca görev alanına ayrı bir parantez açarak birkaç hususu belirtmek gerektiğini düşünmekteyiz. Görev alanı, özel güvenlik görevlisinin çalışmış olduğu ve öncesinde Valilik makamından izin alındığı yerle sınırlı olup özel güvenlik görevlisi bu alan dışına çıkamaz ve yetkilerini kullanamaz.

Ancak bunun istisnai halleri bulunmaktadır. Şöyle ki; suçüstü halinde şüpheli kaçıyor ise şüpheliyi yakalamak için görev alanı dışına çıkabilir, para-değerli eşya/kişi koruma/cenaze törenleri bir güzergâh üzerinden yapıldığı için bu güzergâhlar da görev alanı sayılmaktadır, son olarak da korunan alana herhangi bir saldırı olması halinde tedbir amaçlı olarak dışarıda bulunduğumuz hallerde görev alanından sayılmaktadır.

Özel güvenlik görevlisinin yükümlülükleri nelerdir?

• İhbar Yükümlülüğü

Özel güvenlik görevlileri görev alanları, görev süreleri içerisinde görevleriyle bağlantılı olarak bir suç işlendiğini öğrendikleri andan itibaren vakit kaybetmeksizin genel kolluğa bilgi vermeleri gerekmektedir. Aksi durumda 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 21. maddesinde belirtilen idari suçlardan olan bildirim yükümlülüğü yerine getirmeme suçunu işler ve sonuç olarak da 1 yıl boyunca özel güvenlik alanında çalışamaz.

• Kolluğun Talebini Yerine Getirme Yükümlülüğü

Özel güvenlik görevlileri görev alanları itibariyle birlikte çalışmış oldukları genel kolluk amirinin emirlerini (hukuka uygun olup olmadığı veya konusunun suç teşkil edip etmediğinin değerlendirmesini yapmak suretiyle) yerine getirmek durumundadır. Aksi durumda 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 21. maddesinde belirtilen idari suçlardan olan emre itaatsizlik suçunu işler ve sonuç olarak da 1 yıl boyunca özel güvenlik alanında çalışamaz.

• Olay Yerinin Korunması Yükümlülüğü

Özel güvenlik görevlileri görev alanlarında meydana gelen suçtan sonra artık adli yetkilerini kullanmaya başlarlar. Bunun neticesinde de ceza yargılamasında büyük öneme sahip olan olay yeri ve delillerin bozulmasını veya kaybolmasını engelleyici tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğünü kullanabilmesi için de özel güvenlik görevlisine Ceza Muhakemesi Kanunu 168. madde kapsamında ayrıca yakalama yetkisi verilmiştir. Özel güvenlik görevlileri hakkında merak ettiğiniz başkaca hususlara Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı ile iletişime geçerek ulaşabilirsiniz.