Sovtaj Nedir? 

Kasko poliçelerinde çok sık karşılaşılan bir uygulama olan sovtaj, ayrıntılı ve birden fazla hukuki kavramla ilintili olduğundan ilgili kişiler bu konuda tam olarak işlem yürütmekte zorlanıyor. Sovtaj üzerine bilmeniz gereken tüm detaylar 

Sigorta şirketleri, belirli bir bedel karşılığında araçlarınızı kaza ve hırsızlık gibi maddi kayıplar içeren istenmedik durumlara karşı güvence altına alıyor. Sovtaj, sigorta şirketinin aracınızda kaza sonucu meydana gelebilecek maddi kayıpları karşılamak suretiyle, aracınız üzerinde hak sahibi durumuna gelmesini sağlayan hukuki bir uygulamadır. Sovtaj uygulamasının konusunu sigortalanan mallar oluştursa da uygulamada genellikle konuyu ulaşım araçları oluşturuyor.

Sovtajin Sigorta Şirketlerine Sağladığı Avantajlar Nelerdir?

Kaza durumunda sigorta şirketleri, kasko sözleşmesi kapsamına giren bütün maddi kayıtlarınızı karşılarken sovtaj usulü ile kendi kayıplarını elden geldiğince minimum seviyeye çekmeyi amaçlıyor. Daha net bir ifade ile belirtmek gerekirse; hasar gören aracınızın size ödenen sigorta tazminat miktarı kadarıyla sigorta şirketinin mülkiyetine geçmesidir. Burada siz kaza yapan aracınızın sigorta sözleşmesinde belirtilen bütün kayıplarını maddi olarak sigorta şirketinden alıyorsunuz. Herhangi bir zarar söz konusu olmuyor. Ancak sigorta şirketi, sovtaj usulünden faydalanarak, hasarlı araç için size yaptığı tazminat ödemesi nedeniyle uğradığı zararı azaltıyor. Bu bilgiler ışığında sovtaj usulünün hasara uğrayan ve bu nedenle sigorta tazminatı ödenen aracın mülkiyetinin sigorta şirketine geçtiği hükmü netleşiyor.

Sovtaja Ne Zaman, Hangi Konularda Başvurulur?

Genellikle kasko poliçelerinin konusu olan ulaşım araçlarının kaza vb. nedenlerle hasara uğraması durumunda sovtaj devreye giriyor. Hasar gören ya da kullanılamaz hale gelen (pert) sigortalı araçlarınızın hasara uğrayan kısmının sigorta şirketi tarafından doğrudan ya da vekil tayin edilerek satışa çıkarılması, sovtajın genel anlamda uygulanma şeklini ifade ediyor. Sigorta şirketi, aracın hasarlı kısımlarını ya da tamamını satışa sunarak, araç sahibine ödediği sigorta tazminatı masraflarının bir kısmını karşılıyor. Böylece araç sahibine ödenen toplam tazminat yükü azaltılmış oluyor. 

Sovtaj Süreci Nasıl İlerliyor?

Sovtaj sürecini 2017'de gerçekleşmiş bir olay ile somutlaştırıp, konunun anlaşılabilirliği adına basit bir örnek verelim:

- Rayiç bedeli 130.000 TL olan ve kasko sözleşmesi ile güvenceye alınmış yapılmış bir araç kaza yapıyor. 

- Tescilli aracın ne tür bir kazaya karıştığı ve uğradığı zararın düzeyini belirlemek üzere bilirkişi grubu devreye giriyor.

- Araçtaki hasar oranı, ayrıntılı bir incelemeden sonra belirlenerek bilirkişi tarafından söz konusu aracın eksper raporu hazırlanıyor. 

- Eksper raporu aracın pert durumunda olduğunu belirtiyorsa aracın kaza yaptığı güne ait rayiç bedeli belirleniyor.

- Örneğimizdeki aracın rayiç bedeli fiyatı 130.000 TL olduğundan, sigorta şirketi araç sahibine 130.000 TL tazminat bedeli ödüyor. 

- 130.000 TL sigorta tazminatı ödemesi nedeniyle zarara uğrayan sigorta firması, ödediği bu tazminatın bir kısmını elde edebilmek için sovtaj hakkını uygulamaya sokuyor. Pert aracı ya da aracın kullanılabilir parçalarını satışa çıkarma yoluna gidiyor.

- Sigorta şirketi, satış işlemini doğrudan üstlenebileceği gibi satış işlemi için vekil de tayin edebiliyor.

- Pert hale gelmiş aracın satış işlemi, en uygun fiyatla satış yetkisi verilenler tarafından gerçekleştiriliyor. 

- Satış işleminden elde edilen gelir, sovtaj bedeli adı altında sigorta şirketinin kasasına intikal ettiriliyor. Böylece sigorta şirketi, ödemesini yaptığı 130.000 TL'lik sigorta tazminat giderinin bir kısmını geri almış oluyor.

Sovtaj İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

"Sosyal Sigorta ve Teşvikler" (SOVTAJ) programı için gerekli belgeler, başvuru yapılacak olan teşvik veya sigorta türüne ve ilgili kurumun isteklerine göre değişebilir. Ancak genel olarak, SOVTAJ başvurusu için gerekebilecek bazı temel belgeler şunlar olabilir:

İşverenin kimlik ve iletişim bilgilerini içeren belgeler:

• Vergi kimlik numarası, ticaret sicil gazetesi veya oda kaydı gibi belgeler.
• Çalışanların listesi ve kayıtları: İşverenin çalışanlarına ilişkin kayıtları içeren belgeler, SGK kayıt numaraları, T.C. kimlik numaraları, işe başlama ve ayrılma tarihleri gibi bilgiler.
• İşyeri ve faaliyet bilgileri: İşyerinin adresi, faaliyet konusu, işletme belgesi gibi belgeler.
• SGK Bildirgeleri: İşverenin SGK'ya verdiği sigorta bildirgeleri veya prim ödeme bildirgeleri.
• Vergi Beyannameleri: İşverenin gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri gibi vergi beyannameleri.
• İşçiye ait bilgiler: İşçilerin çalışma süreleri, ücretleri, sigorta primleri gibi bilgileri içeren belgeler.
• Gerekli Başvuru Formları: SOVTAJ programı için gereken başvuru formları ve belgeler.

Bu belgelerin yanı sıra, ilgili kurumun talep ettiği diğer belgeler de başvuru sürecinde istenebilir. Başvuru yapılacak olan teşvik veya sigorta türüne göre belgelerde farklılıklar olabilir, bu nedenle başvuru yapmadan önce ilgili kurumun resmi web sitesinden veya yetkililerinden gerekli belgeleri doğrulamak önemlidir.

Sovtaj Bedeli Nasıl Hesaplanır?

SOVTAJ programının amacına, uygulanabilir kurallara ve işletmenin özelliklerine bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak, SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında dikkate alınan bazı temel unsurlar şunlar olabilir:

1. İşgücü Sayısı: İşletmede çalışanların sayısı, SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında önemli bir faktördür. Genellikle daha fazla çalışanı olan işletmeler, daha yüksek bir SOVTAJ bedeli öder.
2. Sigorta Primleri: İşverenin işçileri için ödediği sigorta primleri de SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında dikkate alınır. Prim ödemeleri genellikle işletmenin brüt gelirine veya çalışanların ücretlerine göre belirlenir.
3. İşletmenin Faaliyet Alanı: İşletmenin faaliyet gösterdiği sektör veya alan da SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında etkili olabilir. Bazı sektörlerde işverenlere daha yüksek teşvikler veya daha düşük prim oranları sunulabilir.
4. İşletmenin Boyutu: İşletmenin büyüklüğü, cirosu veya varlık değeri de SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında önemli bir faktör olabilir. Daha büyük işletmeler genellikle daha yüksek bir SOVTAJ bedeli öder.
5. Vergi Durumu: İşletmenin vergi durumu ve gelir seviyesi de SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında dikkate alınabilir. Vergi avantajları veya vergi indirimleri, SOVTAJ bedelini etkileyebilir.

Bu faktörlerin yanı sıra, SOVTAJ bedelinin hesaplanmasında kullanılan diğer özel kriterler de olabilir. Her durumda, işletmenin SOVTAJ bedelini belirlemek için ilgili kurum veya yetkililerle iletişime geçmek ve gerekli bilgileri sağlamak önemlidir.

Sovtaj Neden Uygulanıyor?

Sovtaj uygulaması, genellikle kaza nedeniyle pert hale gelen araçların tamamen ortadan kaldırılmasını önlemesi nedeniyle büyük faydalar sağlayan bir uygulamadır. Sovtaj, atıl durumdaki malların kısmen kullanılabilir hale getirilmesini sağlaması yönüyle ülke ekonomisine de önemli katkılar sağlıyor. Ekonominin bir üyesi durumunda bulunan sigorta şirketlerini, üstlendikleri ağır risklere karşı kısmen de olsa koruyucu bir işlev görüyor.