İkinci El Araç Satışında Ekspertizin Sorumlulukları Nelerdir?

İkinci el araçların satışında ekspertiz raporları araçları alırken büyük önem arz etmektedir. Aracın alışında karar niteliği bile taşıyabilen ekspertiz raporları Alıcı açısından büyük bir güvence anlamına gelen ekspertiz raporlarında meydana gelen eksikliklerde ise eksperlerin de sorumlulukları söz konusu olabilmektedirler. Bu yazımızda zorunlu eksper raporlarını ve eksperlerin ayıplı araç satışındaki sorumluluklarına yer vereceğiz.

Kanunda ve yönetmeliklerde belirtildiği üzere eksperlerin asıl vazifeleri sigorta edilen risklerin ortaya çıkan kayıp veya hasarın neden olduğu ve niteliği ile miktarını bizzat inceleyip belirtmektedir. İlgili madde devamında da ‘’Ekspertiz raporunda ikinci el motorlu kara taşıtının özellikleri, arıza ve hasar durumu ile kilometre bilgilerine yer verilir.’’ demektedir.

İkinci el araç satışlarında yönetmelik gereği sekiz yaşından küçük olan veya yüzaltmış bin kilometrenin altnda olan araçlarda eksper raporu almak zorunlu hale getirilmiştir. Böylelikle meydana gelebilecek kayıpları alıcı adına en aza indirmek satıcı adına ise daha güvenilir bir ticari faaliyet gerçekleştirilmesi sağlanmak istenmiştir.

İkinci el araçta 8 yaş üstü veyahut 160 bin kilometreden fazla yol yapmış araçlar açısından ekspertiz raporu zorunlu değildir.  

Eksper hazırlayacağı rapor ile birlikte kanunen alıcıya karşı sorumlu hale gelir. Yapmış olduğu inceleme neticesinde örneğin bir hasarı bulunmamaktadır şeklinde rapor vermesi halinde araçta mevcut hasar olması halinde (boya, çizik, kilometrenin bozuk olması motor arızaları vb.) alacaklı bu zararı öğrenmesi ile birlikte satıcıya başvuruda bulunabileceği gibi ekspere de başvuruda bulunabilecektir. Şasede eğilme,teknik aksaklıklar, motor arızaları, araç içi bazı teknolojik özelliklerin bozuk olması, kilometresinin düşük olması ve buna benzer her ne sebep olursa olsun satıcının vaad edilenin aksine çalışmaması ya da eksik olması durumunda ayıp hali meydana gelir ve bu ayıptan satıcı kadar eksper de sorumlu hale gelir.

Eksperin Sorumluluk Hali
Eksper raporunun ardından satıcı ile anlaşan alıcının sonradan fark ettiği ayıp halleri ile birlikte eksper ve satıcının sorumlu olacağını söylemiştik. Eksper ve satıcının bu sorumluluk hali müteselsil sorumluluktur. Müteselsil sorumlulukta eksper aynı alıcı gibi borcun tamamından dolayı sorumlu olacaktır. Borcu tek başına eksperin ödemesi durumunda satıcıya karşı Türk Borçlar Kanunundan kaynaklanan rücu hakkı da mevcuttur.

Eksper Raporu Alınmadan Yapılan Satış Hallerinde Ne Yapılmalıdır?

Zorunlu eksper raporu alınması gereken hallerde satışın yönetmelik aksine eksper raporu olmadan yapılmasıyla birlikte satıcıdan başkasının bir sorumluluğu olmayacaktır. Alıcı bu durumda ekspere gidemeyecektir.

Eksperin Gerçeğe Aykırı Rapor Hazırlaması

Eksper hazırlayacağı raporu bilerek ve isteyerek gerçeğe aykırı şekilde düzenlemesi durumunda bunun karşılığında Türk Ceza Kanununda belirtilen yaptırımlar ile karşı karşıya kalacaktır. Eksperin kasıtlı şekilde gerçek dışı rapor hazırladığı fark edilmesi ile birlikte  özel belgede sahtecilik suçu (TCK 207) ve dolandırıcılık suçu (TCK 157) kapsamında değerlendirilerek cezai yaptırım söz konusu olacaktır. Eksperin kötüniyetle hazırladığı bu rapordan dolayı tazminat yükümlülüğü de söz konusu olabilecektir.

Eksperin Sorumluluğunda Zamanaşımı Süresi

Eksperlerin sorumluluğu da aynı satıcının sorumluluğu gibi 2 yıldır. Türk Borçlar Kanununda belirtilen 2 yıllık zamanaşımı süresi eksperin kötü niyetli olması halinde geçerli değildir. Kötü niyet hallerinde herhangi bir zamanaşımı süresi söz konusu olmayacaktır.  

Alıcıların Hakları ve Başvuruda Bulunabileceği Merciiler
Alıcıların eksper raporu alarak ikinci el otomobil almaları gerek dolandırıcılıkların önüne geçmek adına gerekse de yaşanabilecek ayıp hallerinde kendi menfaatlerini korumak adına büyük önem arz etmektedir. Ayıplı araç alımı halinde alıcının seçimlik haklara başvurması söz konusu olacaktır. Bu hakların dışında şayet maddi bir kaybı varsa alacaklı tazminat talebinde de bulunabilir. Her türlü kaybın önüne geçmek adına alıcı Asliye Hukuk Mahkemelerine başvuruda da bulunabilecektir.